🔊 Ακούστε το κείμενο

Η ανακάλυψη νέου κοιτάσματος Φυσικού Αερίου  στα ανοιχτά της Αιγύπτου από την ιταλική εταιρεία ΕΝΙ, δημιουργεί νέα δεδομένα στις ενεργειακές ισορροπίες της Ν.Α Μεσογείου.

του Κωνσταντίνου Νικολάου – Γεωλόγος Πετρελαίων Τεχνικός Σύμβουλος Energean Oil& Gas Μέλος ΔΣ Εταιρίας Υδρογονανθράκων Κύπρου

 

---

Η ανακάλυψη έγινε τον Αύγουστο – Σεπτέμβριο 2015, στο ερευνητικό μπλοκ Shorouk, έκτασης 3.765 τ.χλμ , με βάθη θάλασσας 1400-1800 μ και σε απόσταση 180-190 χλμ από τις Αιγυπτιακές ακτές. Βρίσκεται σε απόσταση μόλις 4-6 χλμ από το «οικόπεδο» 11 της TOTAL στην ΑΟΖ της Κύπρου και 40 χλμ από το κοίτασμα Αφροδίτη του μπλοκ 12 της NOBLE.
Ανάδοχος εταιρία είναι η Ιταλική εταιρία ENI, η οποία έχει σύμβαση διαμερισμού της παραγωγής με την Αιγυπτιακή κυβέρνηση από τον Ιανουάριο του 2014.
Η δομή Zohr, έκτασης 100 τ. χλμ , εντοπίσθηκε με τρισδιάστατα σεισμικά 3D της PGS. Η ερευνητική γεώτρηση Zohr – 1XNFW έγινε σε βάθος θάλασσας 1450 μ και έφτασε σε τελικό βάθος 4131 μ. Το κοίτασμα βρίσκεται σε ανθρακικούς σχηματισμούς της Μειοκαινικής περιόδου με στήλη αερίου 630 μ, και καθαρή ζώνη 410 μ.!
Η αρχική εκτίμηση, πριν από τις γεωτρήσεις επιβεβαίωσης, για τα επί τόπου αποθέματα, είναι στα 30 tcf ( τρις κυβικά πόδια) ή 840 δις. κυβ. μέτρα (BCM) ή 5,5 δις βαρέλια ισοδύναμου πετρελαίου (boe). Κατατάσσεται στα 20 μεγαλύτερα κοιτάσματα ΦΑ στον κόσμο και είναι η μεγαλύτερη ανακάλυψη στην Μεσόγειο. Αναλυτές εκτιμούν την σημερινή αξία, (σε περίοδο χαμηλών τιμών) μεταξύ 60-90 δις USD.

---

Ενεργειακές ισορροπίες ΝΑ Μεσογείου

Πιστεύω απόλυτα πως η ανακάλυψη του κοιτάσματος Zohr, ανατρέπει τις ενεργειακές ισορροπίες της περιοχής και θα μπορούσε να επηρεάσει και την ευρύτερη γεωπολιτική κατάσταση. Για να καταλάβουμε αυτή την τοποθέτηση πρέπει να δούμε το σκηνικό μέσα στο οποίο έγινε.

• Αίγυπτος – Οι αρτιότερες υποδομές ΦΑ στην περιοχή, χωρίς όμως αξιοποίηση

Οι ποσότητες του Zohr μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της Αιγύπτου σε ΦΑ για πολλά χρόνια. Σημειώνω επίσης ότι η Αίγυπτος έχει στο ενεργητικό της πολλές ανακαλύψεις ΦΑ στο δέλτα του Νείλου και πιο ανοικτά, στην λεκάνη Ηροδότου, στην ΑΟΖ της στην Ανατολική Μεσόγειο . Είναι μικρότερου μεγέθους ανακαλύψεις, από αυτή του νέου κοιτάσματος. Όμως όλες μαζί μπορούν να αθροίσουν ποσότητες της τάξεως των 60 -70 tcf. Οι ανακαλύψεις αυτές παραμένουν ανεκμετάλλευτες, αφενός λόγω του υψηλού κόστους εξόρυξης και των χαμηλών τιμών πετρελαίου και αφετέρου λόγω της κοινωνικής και πολιτικής αστάθειας, της αβεβαιότητας και της έντονης οικονομικής κρίσης, που χαρακτηρίζει την Αίγυπτο τα τελευταία χρόνια και κυρίως πριν την άνοδο στην εξουσία του στρατηγού A.F. Sisi. Αυτή η κατάσταση ενεργούσε ανασταλτικά στην εύρεση πρόθυμων επενδυτών, για μακροχρόνιες επενδύσεις τεράστιων κεφαλαίων (πολλά δις $), που απαιτούνται για την ανάπτυξη και παραγωγή του ΦΑ. Εξαιτίας των παραπάνω, η Αίγυπτος από εξαγωγική χώρα ΦΑ έφτασε στο σημείο να γίνει χώρα εισαγωγής για να καλύπτει τις ανάγκες της. Οι δύο τερματικοί σταθμοί υγροποίησης ΦΑ στην Damietta ( ένα τραίνο με δυνατότητες υγροποίησης 5.55 εκατ.Τ. LNG /χρόνο και έτοιμα σχέδια για διπλασιασμό) και το Idku ( 2×3,6 εκατ. Τ. LNG /χρόνο), υπολειτουργούσαν κυρίως λόγω έλλειψης πρώτης ύλης. Θα πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη η σπουδαιότητα του ΦΑ για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική σταθερότητα της Αιγύπτου, των 87 εκατ. κατοίκων, όπου το ΦΑ υπήρξε επιδοτούμενο είδος πρώτης ανάγκης για τα νοικοκυριά και την βιομηχανία, για πολλά χρόνια, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη και την κοινωνική σταθερότητα. Πρέπει επίσης να σημειώσω την αδυναμία της Αιγύπτου να συνεχίσει την τροφοδότηση την αγοράς της Ιορδανίας, μέσω αγωγών. Η Ιορδανία στράφηκε υποχρεωτικά προς το Ισραήλ για να εξασφαλίσει την ενεργειακή της ζήτηση. Παρά τις δυσκολίες, η Αίγυπτος συνεχίζει να είναι η χώρα με τις πιο άρτιες υποδομές ΦΑ, και με την καλύτερη αγορά υπηρεσιών στον τομέα υδρογονανθράκων στην περιοχή.
Η νέα κυβέρνηση Sisi της Αιγύπτου, αφού κληρονόμησε τα καταστροφικά αποτελέσματα της κυβέρνησης των μουσουλμάνων του Μόρσι, επιδόθηκε σε αγώνα διόρθωσης της κατάστασης με εντατικοποίηση των ερευνών ανακάλυψης υδρογονανθράκων, με παροχή κινήτρων, κυρίως όσον αφορά τις τιμές ΦΑ, αυξάνοντας τις εξαιρετικά χαμηλές αγοράς των 2,65 $/mmbtu , στα 4,10-5,88 $/mmbtu. Πάντως οι τιμές αυτές συνεχίζουν ακόμα να υπολείπονται αρκετά των αντίστοιχων διεθνών.

• Ισραήλ – Ο νέος δυνατός “παίχτης” στην σκακιέρα του ΦΑ

Το Ισραήλ μετά τις πρόσφατες μεγάλες ανακαλύψεις Ταμάρ (9-10 tcf ΦΑ) και Λεβιαθάν (21-22 tcf) όχι μόνο έγινε αυτάρκες, αλλά απέκτησε την δυνατότητα εξαγωγών για μεγάλες ποσότητες και για πολλά χρόνια. Βασικοί μέτοχοι και διαχειριστές των πιο πάνω ανακαλύψεων είναι οι εταιρίες Noble/ Delek/Anver/Ratio. Το Ισραήλ και οι εταιρίες αυτές, λόγω των αδυναμιών της Αιγύπτου, είχαν το προνόμιο να έχουν στα χέρια τους τις μεγαλύτερες βεβαιωμένες ανακαλύψεις ΦΑ στην Μεσόγειο και να διαπραγματεύονται τις πωλήσεις ΦΑ, από ΄΄μονοπωλιακή΄΄ θέση, δηλαδή θέση ισχύος, με όλους τους πιθανούς αγοραστές ΦΑ της περιοχής. Λόγω απουσίας κρίσιμων υποδομών ΦΑ και της αδυναμίας κατασκευής και ανάπτυξης νέων στην ενδοχώρα (κυρίως για λόγους ασφαλείας) και γνωρίζοντας τις ανάγκες της Αιγύπτου, συζητούσαν την μεταφορά ισραηλινού αερίου στην χώρα αυτή, για υγροποίηση και εξαγωγή και κάλυψη εσωτερικών αναγκών. Ταυτόχρονα εξασφάλισαν την τροφοδοσία της αγοράς της Ιορδανίας, η οποία μέχρι πρότινος είχε τροφοδοσία από την Αίγυπτο. Αυτά γίνονταν παρά τις όποιες πολιτικές δυσκολίες, λόγω της ιστορικής διαμάχης και αντιπαράθεσης του Ισραήλ με τον αραβικό κόσμο. Εσωτερικά προβλήματα, μεταξύ της κυβέρνησης του Ισραήλ και των εταιριών, επέφεραν πολλές καθυστερήσεις στην υλοποίηση των σχεδίων.

---

 

• Κύπρος – Παρά τις αρχικές εκτιμήσεις, τα δεδομένα ύπαρξης ΦΑ της Κύπρου, απεδείχθηκαν κατώτερα των προσδοκιών

Το κοίτασμα Αφροδίτη στην θαλάσσια περιοχή της Κύπρου, με αποθέματα της τάξης των 4 – 4,5 tcf, δεν συγκρίνεται με τις ανακαλύψεις της Αιγύπτου και του Ισραήλ. Μετά τις αρχικές περιπλανήσεις των τότε κρατούντων και ιθυνόντων για σχέδια κατασκευής τερματικού υγροποίησης στο Βασιλικό, υπήρξε η προσγείωση στην πραγματικότητα, ύστερα από τα αποτελέσματα της επιβεβαιωτικής γεώτρησης, η οποία περιόρισε τις αρχικές υπερεκτιμήσεις στο μισό. Τα μειωμένα αποθέματα δεν μπορούν πλέον να δικαιολογήσουν την επένδυση υγροποίησης στο Βασιλικό. Έτσι η Κυβέρνηση στράφηκε προς την Αίγυπτο για να συνεργασθεί με τα εκεί υπολειτουργούντα κέντρα υγροποίησης και από εκεί να οδηγήσει το ΦΑ στις αγορές. Μικρό μέρος σχεδιάστηκε να πάει προς την μικρή κυπριακή αγορά, αρχικά για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

• Τουρκία – η ανάγκη για ενεργειακά αποθέματα, ωθεί την Τουρκία σε απελπισμένες και απειλητικές κινήσεις

Η Τουρκία είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής ενέργειας της περιοχής, με αυξανόμενες ανάγκες λόγω του υψηλού βαθμού ανάπτυξης. Διακρίνεται από αγωνιώδεις προσπάθειες για εξασφάλιση των ενεργειακών αναγκών της ελλειμματικής αγοράς ενεργειακών αποθεμάτων, ενώ εκδηλώνει απροκάλυπτα τις πάγιες επιδιώξεις της για την μεταφορά ενεργειακών πρώτων υλών και κυρίως ΦΑ, μέσω του εδάφους της. Θέλει έτσι να καλύψει αφενός τις ανάγκες της και αφετέρου να ενισχύσει τις γεωπολιτικές της επιρροές και να θεμελιώσει τον ρόλο της σαν ενεργειακός κόμβος και κυρίαρχος γεωπολιτικός παίκτης της περιοχής, προωθώντας τα συμφέροντα της. Αυτό το δείχνει με κάθε τρόπο και ευκαιρία και καμιά φορά με χρήση απειλών (περίπτωση Barbaros στην ΑΟΖ της Κυπριακής δημοκρατίας, απειλή χρήσης βίας στο Αιγαίο, κλπ). Παρά τις πιέσεις της δεν κατάφερε να εξασφαλίσει πρόσβαση στις ενεργειακές πηγές του Ισραήλ και τις Κύπρου.

• Ελλάδα – Αδράνεια και αναποτελεσματικές τακτικές, δεν προσέλκυσαν ενδιαφερόμενους

Η Ελλάδα από το 2011 και μετά, βλέποντας τις ανακαλύψεις Ισραήλ και Κύπρου, προσπαθεί να ανασυντάξει, τον τομέα έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων, ο οποίος βρισκόταν σε αδράνεια επί μία και πλέον δεκαετία. Έγιναν σεισμικές έρευνες μη-αποκλειστικής χρήσης στο Ιόνιο πέλαγος και στην θάλασσα νότια της Κρήτης. Ο διαγωνισμός που ακολούθησε δεν προσέλκυσε ενδιαφερόμενους για τις περιοχές νότια της Κρήτης. Έθεσε επίσης σαν στόχο και προχώρησε σε μελέτες για την κατασκευή του διαμεσογειακού αγωγού ΦΑ, ο οποίος θα μπορούσε να μεταφέρει ΦΑ από την Ανατολική Μεσόγειο στις ευρωπαϊκές αγορές μέσω Κύπρου και Ελλάδας.

• Λίβανος και Συρία  – Πόλεμος και διαμάχες, αφήνουν εκτός ενεργεακού κάδρου τον Λίβανο και την Συρία

Παρά το ότι η θαλάσσια οικονομική ζώνη του Λιβάνου έχει αυξημένες πιθανότητες ανακάλυψης πολύ μεγάλων κοιτασμάτων ΦΑ, η πολιτική αστάθεια και οι εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες δεν αφήνουν πολλά περιθώρια συνυπολογισμού τους στο ευρύτερο ενεργειακό ισοζύγιο της περιοχής.
Όσον αφορά την Συρία, παρά τις καλές τεχνικές προοπτικές ανακάλυψης κοιτασμάτων ΦΑ, η κατάσταση πολέμου και ολοκληρωτικής καταστροφής, την οποία υφίσταται η πολύπαθη χώρα, την αφήνει έξω από τις ενεργειακές ισορροπίες της περιοχής, παρά το ότι θα μπορούσε να αποτελέσει εναλλακτική λύση για την μεταφορά υδρογονανθράκων από το Ιράν και Ιράκ προς την Μεσόγειο και από εκεί στις αγορές.

---

 

• ΕΝΙ – Σε δύσκολους καιρούς, μια δυνατή εταιρεία τολμά εκεί, που άλλοι διστάζουν

Θεωρώ σκόπιμο να αναφερθώ και στην ίδια την ΕΝΙ η οποία ενήργησε ταχύτατα, αψηφώντας τις χαμηλές τιμές πετρελαίου, οι οποίες δεν επηρέασαν τους σχεδιασμούς της. Έχει τις “πλάτες” της εκάστοτε Ιταλικής κυβέρνησης, είναι πολύ μεγάλη εταιρία, με τεχνογνωσία, εμπειρία και κεφαλαιακή επάρκεια και με μεγάλες ανακαλύψεις και εκμεταλλεύσεις στο ενεργητικό της σε όλο τον κόσμο και σε πολύ βαθιές θάλασσες και δύσκολα περιβάλλοντα. (Στα βαθειά νερά οι εταιρίες ψάχνουν για πολύ μεγάλους στόχους για να δίνουν δυνατότητες βιωσιμότητας ακόμα και σε περιβάλλον χαμηλών τιμών). Παρά τις πρόσφατες αποτυχίες , με δύο άγονες γεωτρήσεις στην Κυπριακή ΑΟΖ, η ΕΝΙ ξεκίνησε τις ερευνητικές της εργασίες στο μπλοκ Shorouk πριν από μόλις 20 μήνες και σε χρόνο ρεκόρ έφερε τα αποτελέσματα για τα οποία αναφερόμαστε. Ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα, που νομίζω ενίσχυσε την απόφαση της ΕΝΙ, να προχωρήσει και να αναλάβει το οικονομικό ρίσκο των ερευνών, ήταν η ύπαρξη υποδομών ΦΑ στην Αίγυπτο (τερματικά υγροποίησης, αγωγοί) αλλά και έτοιμης (και διψασμένης) ντόπιας αγοράς. Κρίσιμο ρόλο στις αποφάσεις της ΕΝΙ θα πρέπει να έπαιξε και η συμμετοχή της με 40% στο τερματικό υγροποίησης ΦΑ Damietta της Αιγύπτου, (το άλλο 40% ανήκει στην Ισπανική εταιρία Union Fenosa). Τα παραπάνω δίνουν στην ΕΝΙ δυνατότητες άμεσης ανάπτυξης του κοιτάσματος Zohr, διότι υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές, έτοιμες να οδηγήσουν το ΦΑ με τον φθηνότερο δυνατό τρόπο, στις διεθνείς αγορές, σαν LNG ή μέσω αγωγών στην ντόπια και γειτονική αγορά. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι η ΕΝΙ έχει επιτυχή παρουσία στον τομέα υδρογονανθράκων της Αιγύπτου που ξεπερνά τον μισό αιώνα, είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός υδρογονανθράκων εκεί, οπότε γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα πώς να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις και τα προβλήματα.

Οι Ανατροπές, οι Επιπτώσεις και οι Ευκαιρίες

• Αίγυπτος

Είναι αυτονόητο ότι η Αίγυπτος είναι η μεγάλη κερδισμένη, εδραιώνοντας την σταθερότητα και γεωπολιτική της θέση και ανοίγοντας ορίζοντες για οικονομική ανάπτυξη. Είδε τα ενεργειακά της αποθέματα της να αυξάνονται θεαματικά και να ξεπερνούν τα 100 tcf, καθιστώντας την κύριο παίκτη της περιοχής. Ο δρόμος για την σύντομη εκμετάλλευση τους (πριν το 2020) ανοίγει διάπλατα με την ισχυρή παρουσία της ΕΝΙ, η οποία εγγυάται την επανέναρξη των επενδύσεων για εκμετάλλευση των ενεργειακών της πόρων, δίνοντας ψήφο εμπιστοσύνης στην Αιγυπτιακή κυβέρνηση και σήμα σε άλλους επενδυτές και εταιρίες για να συνδράμουν την προσπάθεια για έρευνα, ανάπτυξη και εκμετάλλευση και άλλων κοιτασμάτων. Αίγυπτος και ΕΝΙ θα απασχολήσουν δικαιωματικά και κατά προτεραιότητα, το μεγαλύτερο μέρος των υφιστάμενων υποδομών και θα καλύψουν την ντόπια αγορά της Αιγύπτου, σε πολύ σύντομο χρόνο, σχεδιάζοντας ταυτόχρονα τις εξαγωγικές επιλογές. Είναι βέβαιο ότι και άλλα σχέδια υποδομών τα οποία βρίσκονταν σε φάση ύπνωσης, θα μπουν σύντομα σε φάση υλοποίησης ενισχύοντας τα επενδυτικά και αναπτυξιακά σχέδια. Παράλληλα προϋφιστάμενες αγορές γειτονικών αραβικών κρατών θα επιδιώξουν να επανέλθουν στον προηγούμενο προμηθευτή με τον οποίο συνδέονται φυλετικά.

Από πετρελαιογεωλογική σκοπιά, το νέο μοντέλο της ανακάλυψης Zohr, θα τύχει ευρύτερης εφαρμογής για περισσότερες ανακαλύψεις.

• Ισραήλ

Με την ανακάλυψη του Zohr, οι εξαγωγικές επιλογές του Ισραήλ και των εταιριών Noble/ Delek/Anver/Ratio περιορίζονται. Η μονοπωλιακή τους παρουσία στην περιοχή, με 35 tcf βεβαιωμένων αποθεμάτων, έπαυσε να υπάρχει πλέον, αποδυναμώνοντας την διαπραγματευτική τους θέση. Με διαφορετικές συνθήκες και με άλλους όρους από πριν, θα πρέπει να στραφούν είτε στην εξαγωγή του πλεονασματικού ΦΑ, προς την αγορά της Τουρκίας (με την οποία το Ισραήλ δεν έχει τις καλύτερες σχέσεις και χρειάζεται δημιουργία υποδομών και χρόνο), είτε προς την Ευρωπαϊκή και διεθνή αγορά, σαν υγροποιημένο ΦΑ, εφόσον επιλέξει την δημιουργία σταθμού υγροποίησης [επί τόπου (FLNG) ή την κατασκευή σταθμού υγροποίησης στην Κύπρο ( οπότε απαιτείται χρόνος και μεγάλες επενδύσεις)]. Μπορεί όμως να δει πιο ζεστά και το σχέδιο του υποθαλάσσιου αγωγού προς την Κύπρο- Κρήτη -Ηπειρωτική Ελλάδα-Ευρώπη ( East Med) που σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της ελληνικής ΔΕΠΑ είναι τεχνικά εφικτός και οικονομικά βιώσιμος. Βλέπουμε δηλαδή ότι η νέα ανακάλυψη θα μπορούσε να ανοίξει παράθυρο ευκαιρίας για την Ελλάδα και την Κύπρο, εφόσον εκμεταλλευθούν τις καλές σχέσεις με το Ισραήλ και τις συγκυρίες. Τέλος είναι πιθανό να απολέσει πελάτες και αγορές, που σχετίζονται με τον Αραβικό κόσμο.

---

• Κύπρος

Όπως προανέφερα, δεν αποκλείεται τα Ισραήλ και οι εταιρίες διαχείρισης των κοιτασμάτων να επανεξετάσουν το σενάριο για δημιουργία τερματικού υγροποίησης στην Κύπρο και εξαγωγή ΦΑ μέσω της Κύπρου, οπότε θα είναι μεγάλη ευκαιρία για την Κύπρο να δει εκπληρούμενες γεωστρατηγικές της επιδιώξεις.
Η ανακάλυψη έγινε κοντά στα όρια ( 4-6 χλμ) με το μπλοκ 11 της Κυπριακής ΑΟΖ, διαχειριστής του οποίου είναι η γαλλική TOTAL. Δεν αποκλείεται η ίδια τάση και ανάλογες γεωλογικές συνθήκες να επεκτείνονται στα νότια μπλοκ 4, 10, 11, 12 της Κύπρου, ίσως και πιο ενδότερα σε περιοχές που πλησιάζουν το Κυπριακό τόξο. Η TOTAL στα μπλοκ 10,11, είχε σε προτεραιότητα βαθύτερους στόχους της κρητιδικής περιόδου, για ανακάλυψη πετρελαίου, τους οποίους απέτυχε να προσδιορίσει με τις έρευνες της και εξ’ αιτίας αυτού, εγκατέλειψε το ένα από τα δύο μπλοκ. Θα μπορούσε όμως να επανεξετάσει τα δεδομένα στους γεωλογικούς σχηματισμούς του Μειοκαίνου, κάτω από το πρίσμα της νέας ανακάλυψης και του μοντέλου της ΕΝΙ και να αναθεωρήσει την στάση της.

Η Κυπριακή δημοκρατία θα πρέπει να είναι ικανοποιημένη έχοντας την ΕΝΙ διαχειριστή σε τρία από τα μπλοκ ερευνών. Παρά την αποτυχία των δύο πρώτων ερευνητικών γεωτρήσεων, σήμερα η ΕΝΙ επιχειρεί αναθεώρηση των γεωλογικών της μοντέλων για την λεκάνη της Λεβαντίνης, εκμεταλλευόμενη την εμπειρία, τα δεδομένα και τις γνώσεις της στη ευρύτερη περιοχή (Λίβανος, Ισραήλ, Αίγυπτος). Δεν αποκλείεται στο τέλος να κάνει νέα έκπληξη, διότι είναι πιθανό το μοντέλο Zohr να τυγχάνει εφαρμογής και σε κάποιες από τις κυπριακές περιοχές. [Σημειώνω ότι το μπλοκ Shorouk, όπου έγινε η ανακάλυψη Zohr, ανήκε για πολλά χρόνια στην SHELL, η οποία απέτυχε να προσδιορίσει το κοίτασμα και εγκατέλειψε την περιοχή. Κάτι παρόμοιο έγινε στην περιοχή της λεκάνης της Λεβαντίνης του Ισραήλ, όπου οι πολυετείς έρευνες της British Gas απέτυχαν να ανακαλύψουν τα κοιτάσματα, τα οποία βρήκε στην ίδια περιοχή η Noble, λίγα χρόνια μετά. Συνηθισμένη ιστορία!].

Τέλος, επειδή η ανακάλυψη Αφροδίτη στο μπλοκ 12, βρίσκεται 40 χλμ από το κοίτασμα Zohr, θα μπορούσε να υπάρξουν συνέργειες και μείωση του κόστους εκμετάλλευσης, αν εξασφαλιζόταν η μεταφορά του ΦΑ της Κύπρου προς την Αίγυπτο , μέσω υποδομών της ΕΝΙ στο Zohr.

1. Οι διαπραγματεύσεις Κύπρου – Αιγύπτου είναι προχωρημένες

2. Αν υπολογίσουμε τις άριστες πολιτικές σχέσεις Sisi –Αναστασιάδη ( είναι ο πρώτος ηγέτης, που από την αρχή υποστήριξε εμφανώς τον Αιγύπτιο πρόεδρο),

3. Τις προχωρημένες συζητήσεις με την British Gas, που διαχειρίζεται το έτερο τερματικό υγροποίησης Idku

4. Τις συνεχιζόμενες συζητήσεις με εν δυνάμει αγοραστές ΦΑ,

μπορούμε να πούμε ότι οι διαδικασίες υλοποίησης του έργου βρίσκονται σε καλό δρόμο. Τα σημερινά αποθέματα είναι αρκετά μικρά σε σύγκριση με αυτά της Αιγύπτου και του Ισραήλ, για να επηρεάσουν τα ευρύτερα ισοζύγια και τις αποφάσεις εκμετάλλευσης. Παραμένει όμως σημαντική η γεωπολιτική της θέση και η Ευρωπαϊκή ταυτότητα της Κύπρου που μπορούν να ευνοήσουν τα σχέδια της.
Ωστόσο, αστάθμητος παράγοντας παραμένει η εξέλιξη των συνομιλιών, για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος, τα αποτελέσματα των οποίων θα επηρεάσουν τις αποφάσεις για την εκμετάλλευση του υφιστάμενου κοιτάσματος και την πορεία των μελλοντικών ερευνών για ανακάλυψη νέων.

• Τουρκία

Είναι βέβαιο ότι η Τουρκία θα επιδιώξει να εκμεταλλευθεί την νέα κατάσταση, μετά την ανακάλυψη Zohr. Θα προσπαθήσει να στρέψει το ενδιαφέρον των εταιριών Noble/ Delek/Anver/Ratio και της κυβέρνησης του Ισραήλ προς την τουρκική αγορά και την διαμετακόμιση του ΦΑ μέσω των εδαφών της. Φυσικά πρέπει να κάνει σημαντικές προσπάθειες και πολλές κινήσεις για την βελτίωση των κακών της σχέσεων τόσο με το Ισραήλ, όσο και με την Αίγυπτο και να αναθεωρήσει πολλά στοιχεία της εξωτερικής της πολιτικής, τα οποία ενοχλούν τις δύο χώρες.

• Ελλάδα

Mετά την ανακάλυψη του Zohr, παρουσιάζεται ευκαιρία για την υλοποίηση του σχεδίου του διαμεσογειακού αγωγού East Med, εφόσον κριθεί τεχνικά δυνατή η κατασκευή του. Όσον αυξάνονται τα βεβαιωμένα αποθέματα ΦΑ στην Ανατολική Μεσόγειο, τόσο πιο εφικτή γίνεται η διαμετακόμιση του με αγωγούς προς την Ευρωπαϊκή αγορά, για κάλυψη των αναγκών της και μείωση της εξάρτησης της από την Ρωσία. Είναι φυσικό οι βελτιωμένες σχέσεις της Ελλάδας με το Ισραήλ να παίξουν σημαντικό ρόλο. Πάντως τα 4 – 4,5 tcf ΦΑ της Κύπρου, από μόνα τους, δεν μπορούν να στηρίξουν το έργο. Πρέπει να τονίσω ότι τα έργα προμήθειας της ευρωπαϊκής αγοράς με ΦΑ, θα αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό του πολύ περισσότερου και φθηνότερου ρωσικού ΦΑ αλλά και τις πολύ χαμηλές τιμές πετρελαίου.

Όσον αφορά τα φημολογούμενα κοιτάσματα ΦΑ νότια της Κρήτης, θα ήθελα να επαναλάβω ότι τα κοιτάσματα βρίσκονται με έρευνες και βεβαιώνονται με γεωτρήσεις. (πχ το Zohr δεν υπήρχε πριν ανακαλυφθεί από την γεώτρηση). Όταν βρεθούν πετρελαϊκές εταιρίες για να διεξαχθούν οι απαραίτητες έρευνες και προχωρήσουν σε γεωτρήσεις, τότε θα είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε. Χρειάζεται χρόνος, επενδύσεις και υπομονή. Πάντως ουδέποτε η γεωλογική υπηρεσία των Ηνωμένων Πολιτειών (USGS) περιέλαβε στις εκτιμήσεις της την περιοχή νότια της Κρήτης (βλέπε σχήμα). Φαίνεται όμως ότι οι εκτιμήσεις για τεράστια αποθέματα στις λεκάνες Λεβαντίνη, Ηρόδοτος και δέλτα του Νείλου, αρχίζουν να επαληθεύονται σταδιακά.

 

---

* Ο Δρ. Κωνσταντίνος Νικολάου είναι γεωλόγος πετρελαίων – ενεργειακός οικονομολόγος, με 40 έτη εμπειρία στην έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων. Η επαγγελματική του σταδιοδρομία στην Έρευνα και Παραγωγή Υδρογονανθράκων ξεκίνησε το 1976 από την Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίων (ΔΕΠ), η οποία συγχωνεύθηκε το 1998 στην ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ ΑΕ και από την οποία αποχώρησε το 2009 από τη θέση του Τεχνικού Διευθυντή.
Έχει επιβλέψει και συντονίσει τις έρευνες υδρογονανθράκων στην Δυτική Ελλάδα, την Αίγυπτο, Λιβύη, Αλβανία κλπ και την αξιολόγηση επιχειρηματικών ευκαιριών, σε 30 χώρες στη Β. Αφρική, Μ. Ανατολή, ΝΑ Ευρώπη, Ανατολική Μεσόγειο και χώρες της CIS .
Ο Δρ. Νικολάου, υπηρέτησε σε ειδικές συμβουλευτικές θέσεις στο Υπουργείο Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας, στην Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου ΑΕ, στην Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ και στο υπουργείο Ανάπτυξης. Από το 1991-1993, διετέλεσε γραμματέας της Συντονιστικής Επιτροπής Ενέργειας, του τότε υπουργείου Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας και υπήρξε σύμβουλος Υπουργών Ενέργειας.
Από το 2009, ως ιδρυτής και γενικός διευθυντής της συμβουλευτικής εταιρίας Kanergy Ltd, o Δρ. Νικολάου, συνεργάζεται ως τεχνικός σύμβουλος της Energean Oil & Gas, και έχει συνεργασθεί με την Spectrum GEO ltd, την Arctic Hunter και άλλες διεθνείς εταιρίες έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων. Από τον Μάρτιο του 2014 είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρίας Yυδρογονανθράκων Κύπρου (EYK).
Είναι μέλος της Αμερικανικής Ένωσης Γεωλόγων Πετρελαίου(AAPG) , της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας( ΕΓΕ), του Διεθνούς Συνδέσμου Οικονομολόγων Ενέργειας, μέλος των ΔΣ του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ).